Pozycja leżąca – jak dobrze zacząć rehabilitację 24h na dobę

Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że osoba leżąca „tylko odpoczywa” – ale prawda jest taka, że to jedna z najtrudniejszych i najbardziej wymagających pozycji, jeśli chodzi o opiekę i rehabilitację. Dla wielu pacjentów to właśnie od niej wszystko się zaczyna – choroba, uraz, operacja, osłabienie, a czasem po prostu wiek – sprawiają, że na jakiś czas (a bywa, że na dłużej) łóżko staje się centrum życia. I właśnie dlatego tak ważne jest, żeby zadbać o tę pozycję od samego początku. Czytając tą treść musisz zwrócić uwagę, że nie obejmuje wszystkich aspektów i problemów osób leżących. Ten post można rozwijać i rozwijać w zależności od stanu pacjenta i uwarunkowań pośrednich. Każda aktywność jest mile widziana i jak możecie to odezwijcie się do mnie komentarzem lub email z opisem innych przypadków i rehabilitacji 24/h

Zagrożenia w pozycji leżącej – nie lekceważmy ich

Leżenie przez wiele godzin dziennie niesie poważne ryzyko powikłań. Ciało nie jest stworzone do bezruchu. Główne zagrożenia to:

• Odleżyny – uszkodzenia skóry i głębszych tkanek, powstające tam, gdzie nacisk jest największy (krzyż, pięty, łopatki, potylica inne).

• Zaniki mięśni – mięśnie nieużywane zanikają, stają się słabsze, a przez to trudniej później wstać.

• Przykurcze stawowe – brak ruchu prowadzi do sztywnienia stawów i w połączeniu z neurologicznymi problemami, przykurczów.

• Zakrzepy, zapalenie płuc, zaparcia – to wszystko może się wydarzyć, jeśli ciało za długo pozostaje w jednej pozycji.

Dlatego już od pierwszych dni, a nawet godzin, trzeba wprowadzać tzw. rehabilitację 24-godzinną, czyli takie podejście, w którym każda czynność – nawet ułożenie ręki – ma znaczenie.

Obracanie – podstawowe działanie przeciwko odleżynom

Najważniejsze, co możemy zrobić, to regularne obracanie osoby leżącej lub zmianę jej pozycji, niejednokrotnie przy użyciu łóżka czy elementów dodatkowych np: poduszek – najlepiej co 2–3 godziny. (Ale to zależy od wyniku obserwacji pacjenta i wyniku Skali Braden)

Zmieniamy pozycję z pleców na na pozycje boczną, potem na drugą stronę, i znów na plecy. Uwaga!!! Pozycja boczna obecnie jest zastąpiona pozycja pół boczną lub pół na plecach. Ma to na celu odciążenie lub likwidację nacisku na krętarz większy kości udowej, gdzie skóra jest ,,najcieńsza", podatna na uszkodzenia. Dzięki temu:

• odciążamy narażone miejsca,

• poprawiamy krążenie krwi,

• zapobiegamy odleżynom.

• dajemy szansę na ,,odparowanie" skóry

Do obracania przydają się wałki, poduszki, kliny, które pomagają ustabilizować ciało w bezpiecznej pozycji. Warto nauczyć się technik przenoszenia – nie siłowo, tylko z wykorzystaniem tzw. dźwigni ciała. Czasem wystarczy odpowiednio zsunąć prześcieradło lub użyć specjalnej maty poślizgowej, żeby obrót poszedł sprawnie i bezpiecznie. Prawo pracy i logika mówi, aby nie dźwigać. Zawsze jak możesz użyj podnośnika. Prawo pracy zabranie dźwigania większych ciężarów więc korzystaj z podnośnika oszczędzając zdrowie opiekuna czy rehabilitanta.

Materac przeciwodleżynowy to podstawa

Taki materac to absolutny „must have” w opiece nad osobą leżącą. Działa na zasadzie zmiennego nacisku – naprzemiennie pompuje i spuszcza powietrze z komór, co chroni skórę przed ciągłym uciskiem. Dobrze, jeśli oprócz materaca są też:

• krążki pod pięty i łokcie,

• podkładki pod kolana,

• ochraniacze na stopy,

• balsamy i kremy ochronne – szczególnie przy pielęgnacji skóry.

Najlepsze materace dla osób długo leżących to materace piankowe hybrydowe indywidualnie dopasowywane do ciężaru i kształtu pacjenta. Niestety blokadą jest znaczny koszt przekraczający przeznaczony budżet ośrodków oraz wysokość dofinansowania od państwowego ubezpieczyciela. Jeśli kogoś na to nie stać wybieraj materac rurowy dostosowany do ciężaru ciała.

Codzienne życie w pozycji leżącej – nie tylko leżenie

Zwykłe czynności, takie jak picie wody, jedzenie, toaleta czy higiena osobista, w pozycji leżącej są prawdziwym wyzwaniem. Czasem trzeba użyć basenu lub kaczki, innym razem cewnika. Pieluchomajtki muszą być odpowiednio dobrane i regularnie zmieniane, a przy każdej zmianie konieczne jest umycie i osuszenie skóry. Intymna higiena to podstawa – nie tylko dla komfortu, ale i dla zdrowia. Uwaga na cewnik! aby zakładanie i wyciąganie nie powodowało stanów zapalnych cewki moczowej. POdczas leżenia i przenoszenia , zmiany pozycji warto sprawdzić czy cewnik nie jest przyciśnięty. Taka sytuacja jest groźna, a cofanie moczu może powodować zakażenia bakteryjne.

Jedzenie też nie jest proste – w pozycji leżącej często brakuje apetytu. Warto, żeby posiłki były urozmaicone, lekkostrawne i łatwe do przełknięcia. Dużo białka, błonnika, dużo płynów. Uwaga na zaparcia – bardzo częsty problem. Czasem pomaga zwykły masaż brzucha, innym razem konieczna jest zmiana diety lub dodatkowa konsultacja lekarska. Są też pacjenci, którzy jedzą normalnie, ale bilans energetyczny jest na minusie i pacjent w szybkim tempie rośnie na wadze. Ważne jest obliczenie zapotrzebowania kalorycznego i pilnowanie go dzień za dniem.

Pionizacja- ważna zmiana położenia ciała

Leżysz ale za jakiś czas musisz usiąść lub postać w pozycji pionowej. Wykorzystanie łóżka pionizującego czy odpowiedniego wózka z multipozycją pozwala bezpiecznie zmienić pozycję ciała, przywracając ją do naturalnej. Rehabilitacja 24h musi mieć w swoim arsenale taką możliwość w walce z osłabieniem mięśnia sercowego i układu płuco-serce. Poprawy krążenia i odpływu limfy a także do zatrzymania demineralizacji kości.

Ruch w łóżku to też rehabilitacja

Nawet jeśli nie ma szans, żeby wstać z łóżka – to nie znaczy, że nic nie można zrobić. Wręcz przeciwnie. Codzienne ćwiczenia, nawet bardzo proste, mogą zdziałać cuda. Warto zacząć od:

• ćwiczeń biernych – wykonywanych przez fizjoterapeutę,

• czynnych wspomaganych – czyli robionych razem z pomocą,

• czynnych – jeśli pacjent sam może ruszyć kończyną, choćby odrobinę.

Dobrze jest też wprowadzić ćwiczenia oddechowe, które pomagają uniknąć zapalenia płuc, poprawiają wentylację płuc i ogólne samopoczucie.

• ćwiczenia z wykorzystaniem łóżka - kiedy pacjent podczas gimnastyki porannej może wykorzystać zmienne pozycje na łóżku rozluźniając ciało do codziennych ćwiczeń. Łóżko może daj od 4-7 pozycji dla ciała. w połączeniu z ćwiczeniami oddechowymi lub/i czynnymi daje zaskakująco dobre efekty.

Pozycja leżąca to początek drogi – ale też i koniec zmagań

Rehabilitacja przyłóżkowa to pierwszy krok w kierunku powrotu do sprawności. Celem jest stopniowe przechodzenie do pozycji siedzącej, a później, jeśli to możliwe – do pionizacji, czyli wstawania. Zaczynamy od podniesienia zagłówka łóżka, potem siadanie na brzegu łóżka z nogami w dół, a następnie – przy pomocy – stanięcie na nogi.

Nie zawsze jest to możliwe od razu. Ale każdy ruch się liczy. Im więcej godzin spędzonych w pozycji siedzącej (np. na wózku), tym lepiej dla całego organizmu – dla krążenia, dla płuc, dla mięśni, ale też dla psychiki

Pozycja leżąca może być też ostatnią jaka będzie nam dana w podróży w niepełnosprawności. Oczywiście najważniejsza jest wygoda i brak bólu. Rehabilitacja 24/h powinna to uwzględniać i nie doprowadzać do powstawania stanów zapalnych organizmu oraz urazów kończyn czy ciała. Ważna jest też terapia oddechowa.

Pozycja leżąca to więcej niż odpoczynek – to walka o zdrowie

Pamiętajmy – dobrze prowadzona opieka w pozycji leżącej to element rehabilitacji 24-godzinnej. Nie wystarczy jedno ćwiczenie dziennie czy jeden obrót. Wszystko – od diety, przez zmianę pozycji, po rozmowę i uśmiech – jest częścią procesu, który ma pomóc pacjentowi wrócić do sił.

Opiekunowie też potrzebują wsparcia – nie można brać wszystkiego na siebie. Warto dzielić się obowiązkami i pamiętać, że to praca zespołowa – pacjent, rodzina, fizjoterapeuta i lekarz.

I jeszcze jedno – nie poddawaj się. Każdy krok, każdy centymetr, każdy ruch – to krok do przodu.

Chcesz więcej wskazówek na temat wózka inwalidzkiego i problemów wokół? Zajrzyj do naszych pozostałych wpisów lub napisz do nas bezpośrednio.